RADCA PRAWNY tel. 503-300-503 |
Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna
z dnia 15 marca 2007 r.
II CSK 529/2006
1. Zgodnie z art. 431 § 1 k.s.h., podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić w drodze emisji nowych akcji lub podwyższenia wartości nominalnej akcji dotychczasowych. Użyty w tym przepisie spójnik "lub" nie oznacza alternatywy rozłącznej. Możliwe jest zastosowanie obu wskazanych sposobów podwyższenia kapitału zakładowego równolegle, nawet w drodze uchwały podjętej na tym samym walnym zgromadzeniu.
2. Konstytutywny charakter wpisu do rejestru zmiany statutu spółki w związku z uchwałą o podwyższeniu kapitału zakładowego sprawia, że podjęcie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego przez emisję nowych akcji i - jednocześnie - przez podwyższenie wartości akcji dotychczasowych do wysokości ustalonej dla akcji nowo emitowanych, nie łamie bezwzględnie obowiązującej zasady równej wartości nominalnej akcji, wyrażonej w art. 302 k.s.h. Zasady tej nie narusza też wpis takiej uchwały do rejestru.
3. Przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają wprost, w jaki sposób powinny być wnoszone pieniężne wkłady uzupełniające na akcje w związku z podwyższeniem ich wartości nominalnej. Istnieją natomiast unormowania regulujące tę materię w odniesieniu do wkładów wnoszonych przy tworzeniu spółki akcyjnej (art. 329, art. 330 k.s.h.). Na gruncie tych przepisów należy dopuścić - w razie braku odmiennego zastrzeżenia w statucie - wniesienie wkładu pieniężnego na akcje przez osobę trzecią na rachunek akcjonariusza.
Uzasadnienie
Wnioskodawczyni Ł. TE Spółka Akcyjna w Ł. złożyła wniosek o przerejestrowania z dotychczasowego rejestru handlowego prowadzonego przed wojną przez Sąd Okręgowy w Ł. do Krajowego Rejestru Sądowego oraz dokonanie tam wpisów dotyczących:
- ujawnienia informacji o jednolitym tekście statutu;
- podwyższenia kapitału zakładowego do 251.200 zł (poprzez podwyższenie wartości dotychczasowych akcji, oznaczonych jako seria A, do kwoty 0,01 zł oraz emisję akcji serii B);
- nowo powołanych władz Spółki, tj. zarządu i rady nadzorczej.
Sąd Rejonowy dla Ł. - Ś. w Ł. postanowieniem z dnia 29 grudnia 2005 r. odmówił dokonania wpisów objętych wymienionym wnioskiem, przyjmując za podstawę tego rozstrzygnięcia następujące ustalenia faktyczne.
Ł. TE Spółka Akcyjna w Ł. wpisana została do rejestru handlowego 29 października 1925 r. Kapitał zakładowy Spółki, po kilkakrotnym podwyższeniu, określony został na sumę 60.000.000,00 zł i podzielony na 120.000 akcji na okaziciela o wartości nominalnej 500 zł każda, wyemitowanych w czterech seriach. Miasto Ł. posiadało 26.142 akcje. Pozostałymi akcjonariuszami, oprócz podmiotów polskich, były liczne osoby zagraniczne, w tym banki oraz spółki z branży elektrycznej i energetycznej.
Według statutu zatwierdzonego w dniu 5 czerwca 1931 r. przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, zarząd Spółki składał się z co najmniej z dziesięciu członków, w tym przynamniej trzech wybranych spośród kandydatów wskazanych przez Magistrat Miasta Ł., niezależnie od ilości akcji posiadanych przez miasto Ł. (§ 37). Rada Nadzorcza liczyła co najmniej sześć osób, w tym dwie wyznaczone przez Magistrat Miasta Ł. (§ 49), a Komisja Rewizyjna - siedmiu członków, w tym dwóch wyznaczonych przez ten Magistrat (§ 57). W statucie przewidziano, że zmiana postanowień zawartych w § 5, 16, 17, 18, 24, 37, 40, 42, 49, 57, 58, 69, 74 i 75 wymaga zgody miasta Ł.
Po wejściu w życie kodeksu handlowego z 1934 r. Spółka została ponownie wpisana do rejestru Handlowego pod numerem (...). Po wojnie majątek Spółki został znacjonalizowany, jednak nie została ona wykreślona z rejestru. Wskutek dwukrotnej denominacji złotego wartość jednej akcji wynosi obecnie 0,0005 zł.
Nowo wybrany zarząd Spółki zwołał na dzień 6 października 2005 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy ogłaszając porządek obrad obejmujący podjęcie uchwał w sprawie wyłączenia prawa poboru i podwyższenia kapitału zakładowego, zmian § 2 i 4 statutu oraz zmian w organach Spółki.
W dniu 6 października 2005 r. Walne Zgromadzenie, w którym uczestniczyło dwóch akcjonariuszy reprezentujących łącznie 196 akcji, tj. 0,163% kapitału zakładowego, podjęło następujące uchwały:
- Nr (...) - o pozbawieniu w całości dotychczasowych akcjonariuszy prawa pierwszeństwa objęcia nowych akcji;
- Nr (...) - o podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki o 250.000 zł w drodze emisji 250.000 akcji na okaziciela serii B o wartości nominalnej 1 grosz każda, oferowanych w drodze subskrypcji prywatnej miastu Ł., Tomaszowi G. i Robertowi J.;
- Nr (...) - o podwyższeniu kapitału zakładowego o 1.140 zł w drodze podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych akcji na okaziciela (serii A) do wartości nominalnej 1 grosz każda akcja;
- Nr (...) - (...) - w sprawie zmian § 1-4, 13-15, 43, 46, 50, 51, 54, 72, 73 i 76 statutu oraz wykreślenia z niego § 6, 8-12, 19-23, 25 - 36, 39, 44, 45, 47, 48, 52, 53, 56-63, 65 - 68, 70, 71;
- Nr (...) - o przyjęciu tekstu jednolitego statutu.
W dniu 18 października 2005 r. zarząd Spółki złożył oświadczenia stwierdzające dokonanie wpłat pieniężnych na akcje dotychczasowe (w całości) oraz serii B (w 1/4 ich wartości nominalnej) przez dwóch akcjonariuszy (Tomasza G. i Roberta J.).
Oceniając powyższe ustalenia, Sąd Rejonowy uznał, że wniosek o przerejestrowanie Spółki i dokonanie objętych nim wpisów nie może być uwzględniony z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze, uchwały w przedmiocie zmian statutu podjęte zostały w zakresie znacznie wykraczającym poza zapowiedziany w ogłoszonym porządku obrad, a więc z naruszeniem przepisów art. 402 § 2 i art. 404 § 1 k.s.h. Po drugie, nieprawidłowo dokonane zostało podwyższenie kapitału zakładowego Spółki. Zgodnie z art. 302 k.s.h., akcje nowej emisji muszą mieć taką samą wartość nominalną, jak akcje dotychczasowe. Uchwała Nr (...), przewidująca emisję akcji serii B, podjęta została przed uchwałą Nr (...), podwyższającą wartość nominalna akcji dotychczasowych, naruszając powyższą zasadę.
Sąd Rejonowy zwrócił też uwagę na nieprawidłowe dokonanie wpłat na akcje dotychczasowe z tytułu podwyższenia ich wartości nominalnej przez dwóch akcjonariuszy za wszystkich pozostałych, a także wadliwe oznaczenie tych akcji - wyemitowanych w czterech seriach - jako akcje serii A.
Sąd Okręgowy w Ł. zaskarżonym skargą kasacyjną postanowieniem oddalił apelację wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Rejonowego. Podzielił przy tym zarówno przyjęte za podstawę zaskarżonego orzeczenia, ustalenia faktyczne, jak i ich ocenę prawną.
W skardze kasacyjnej, opartej na podstawie określonej w art. 398[3] § 1 pkt 1 kpc, wnioskodawczyni podniosła zarzuty naruszenia - przez błędną wykładnię - art. 402 § 2 w zw. z art. 404 § 1, art. 302 § 1 w zw. z art. 430 § 1 i art. 330 w zw. z art. 431 § 7 k.s.h. oraz art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. W konkluzji wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie także postanowienia Sądu Rejonowego i przekazania sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wniosek zgłoszony przez Ł. TE Spółkę Akcyjnej w Ł. obejmował żądanie dokonanie wpisu w rejestrze nie tylko zmian statutu oraz podwyższenia kapitału zakładowego. Skarżąca powołując się na podstawę kasacyjną z art. 398[3] § 1 pkt 1 kpc podniosła jednak wyłącznie zarzuty kwestionujące przesłanki rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji odnoszące się do oceny prawidłowości powzięcia uchwał zmieniających statut oraz sposobu przeprowadzenia podwyższenia kapitału zakładowego Spółki. Tak ujęta podstawa zawęża pole kontroli kasacyjnej jedynie do tych kwestii. Zgodnie bowiem z treścią art. 398[13] § 1 kpc, Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach jej podstaw oraz w granicach zaskarżenia.
Z przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia wiążących ustaleń faktycznych wynika, że w porządku obrad podanym w ogłoszeniu o zwołaniu Walnego Zgromadzenia na dzień 6 października 2005 r. wskazano tylko zamierzone zmiany § 2 i 4 statutu. Na zgromadzeniu tym podjęto jednak uchwały zmieniające 60 - spośród wszystkich 75 - paragrafów statutu. Nie była to przy tym ingerencja kosmetyczna, dostosowująca jedynie poszczególne postanowienia do obowiązujących przepisów, ale zasadniczo zmieniająca treść całego statutu. Zgodzić się zatem trzeba z oceną Sądu Okręgowego, że zmiany te - w zakresie, w jakim nie były zapowiedziane - przeprowadzone zostały z naruszeniem art. 402 § 2 i art. 404 § 1 k.s.h., jako że bezspornie na Walnym Zgromadzeniu nie był reprezentowany cały kapitał zakładowy. Przeciwny pogląd skarżącej, opowiadający się za dopuszczalnością dokonania wszelkich zmian w statucie, w razie ich zaanonsowania w proponowanym porządku obrad przy użyciu ogólnej formuły: "zmiany w statucie", pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią art. 402 § 2 k.s.h. Przewidziano tam wszakże wyraźnie nakaz powołania w ogłoszeniu dotychczas obowiązujących postanowień statutu oraz brzmienia projektowanych zmian (zdanie drugie), bądź też - w razie znacznego zakresu tych zmian - zamieszczenia projektu nowego tekstu jednolitego statutu wraz wyliczeniem nowych lub zmienionych jego postanowień (zdanie trzecie).
W rozpoznawanej sprawie problem nie polegał na tym, że wystąpiła rozbieżność pomiędzy treścią przewidywanych zmian statutu, a zmianami rzeczywiście dokonanymi. Nie ma więc potrzeby - jak sugeruje to skarżąca - analizowania go w tym aspekcie. Walne Zgromadzenie podjęło uchwały zmieniające cały niemal statut bez zakomunikowania takiego zamiaru akcjonariuszom. Działanie takie narusza wskazane wyżej, bezwzględnie obowiązujące przepisy.
Wbrew odmiennemu zapatrywaniu skarżącej, dokonana przez Sąd drugiej instancji wykładnia art. 402 § 2 k.s.h. nie jest wyrazem eksponowania pozycji zarządu w systemie organów spółki akcyjnej, zwłaszcza w odniesieniu do Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy, lecz dostrzegania celu, jakim kierował się ustawodawca wprowadzając to unormowanie.
Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy może zostać zwołane także przez radę nadzorczą (art. 399 § 2 k.s.h.) oraz upoważnionych przez sąd rejestrowy akcjonariuszy reprezentujących co najmniej jedną dziesiątą, a nawet - jeżeli statut tak przewiduje - mniejszą część kapitału zakładowego (art. art. 401 § 1 w zw. z art. 400 k.s.h.). W tych przypadkach inicjator zwołania Walne Zgromadzenie (a nie zarząd) określa porządek jego obrad. Walne Zgromadzenie może oczywiście obradować w każdej sprawie, a więc i takiej, która nie była zapowiedziana w ogłoszeniu, jednak nie może podejmować uchwał niejako z zaskoczenia. Przed takim działaniem chroni akcjonariuszy regulacja przewidziana w art. 402 k.s.h. Zarzut naruszenia tego przepisu w zw. z art. 404 § 1 k.s.h. nie może być zatem uznany za uzasadniony.
Zgodnie z art. 431 § 1 k.s.h., podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić w drodze emisji nowych akcji lub podwyższenia wartości nominalnej akcji dotychczasowych. Użyty w tym przepisie spójnik "lub" nie oznacza alternatywy rozłącznej. Możliwe jest zastosowanie obu wskazanych sposobów podwyższenia kapitału zakładowego równolegle, nawet w drodze uchwały podjętej na tym samym Walnym Zgromadzeniu. Uchwała taka wymaga zmiany statutu, a ta następuje z chwilą wpisu do rejestru (art. 430 § 1 k.s.h.). Konstytutywny charakter tego wpisu sprawia, że podjęcie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego przez emisję nowych akcji i - jednocześnie - przez podwyższenie wartości akcji dotychczasowych do wysokości ustalonej dla akcji nowo emitowanych, nie łamie bezwzględnie obowiązującej zasady równej wartości nominalnej akcji, wyrażonej w art. 302 k.s.h. Zasady tej nie narusza też wpis takiej uchwały do rejestru. Uwagi powyższe w pełni odnieść należy do sytuacji, w której - jak to miało miejsce w rozpoznawanej sprawie - przewidziane w art. 431 § 1 k.s.h. sposoby podwyższenia kapitału zakładowego wdrożono w drodze odrębnych uchwał, podjętych na tym samym Walnym Zgromadzeniu. Nie można więc odmówić racji zarzutowi skarżącej, wskazującemu na wadliwość, naruszającej art. 302 w zw. z art. 430 § 1 k.s.h., odmiennej oceny Sądu Okręgowego.
Przepisy kodeksu spółek handlowych nie określają wprost, w jaki sposób powinny być wnoszone pieniężne wkłady uzupełniające na akcje w związku z podwyższeniem ich wartości nominalnej. Istnieją natomiast unormowania regulujące tę materię w odniesieniu do wkładów wnoszonych przy tworzeniu spółki akcyjnej (art. 329, art. 330 k.s.h.). Na gruncie tych przepisów w piśmiennictwie prezentowany jest pogląd, wskazujący na dopuszczalność - w razie braku odmiennego zastrzeżenia w statucie - wniesienia wkładu pieniężnego na akcje przez osobę trzecią na rachunek akcjonariusza. Pogląd ten, odwołujący się do regulacji zawartej w art. 356 kc, w odniesieniu do wkładów niepieniężnych zasługuje na aprobatę, gdyż nie ma ważkich argumentów wykluczających możliwość sięgnięcia w analizowanym przypadku do konstrukcji spełnienia świadczenia pieniężnego przez osobę trzecią. Wyłania się jednak kwestia, czy przepis ten - wobec brzmienia art. 431 § 7 k.s.h. - może być odpowiednio stosowany do podwyższenia kapitału zakładowego. Na pytanie to trzeba odpowiedzieć twierdząco. Nie można uznać, że przepisy wymienione w art. 431 § 7 k.s.h. stanowią katalog zamknięty. Przemawia za tym choćby wskazana wyżej konieczność respektowania przy podwyższaniu kapitału zakładowego zasady wynikającej z art. 302 k.s.h.
Skarżąca podnosząc zarzut naruszenia art. 330 w zw. z art. 431 § 7 k.s.h. wyszła jednak z odmiennych założeń. Wskazała bowiem, że Sąd Okręgowy wadliwie zinterpretował te przepisy jako właściwe do oceny wykonania obowiązku wniesienia uzupełniających wkładów na akcje. Tak skonstruowany zarzut nie mógł być uwzględniony.
Zasadność zarzutu naruszenia art. 302 w zw. z art. 430 § 1 k.s.h. nie pozwala uznać skargi kasacyjnej za usprawiedliwioną. Z motywów zaskarżonego postanowienia wynika jednoznacznie, że Sąd Okręgowy istotnej wadliwości uchwał w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego Spółki będącej wnioskodawcą upatrywał także w nieprawidłowym określeniu dotychczasowych akcji - faktycznie wyemitowanych w czterech seriach (I, II, III i IV) - zbiorczym oznaczeniem "akcje serii A". Skarżąca nie podniosła zarzutu kwestionującego powyższa ocenę. Podjęła z nią polemikę w uzasadnieniu zarzutu naruszenia art. 302 w zw. z art. 430 § 1 k.s.h., a więc w sposób nie odpowiadający zasadom przytaczania podstaw kasacyjnych i w nawiązaniu do przepisów zupełnie nieprzydatnych do przeprowadzenia kontroli zasadności stanowiska Sądu drugiej instancji.
Zamierzonego skutku nie mogły też odnieść zarzuty naruszenia art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym (Dz. U. 1990 r. Nr 32 poz. 191 ze zm.) oraz art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz. U. 1950 r. Nr 14 poz. 130 ze zm.). Sąd Okręgowy przepisów tych nie stosował. Uznał bowiem, że kwestia następstwa prawnego obecnej jednostki samorządu terytorialnego miasta Ł. po noszącej tę sama nazwę przedwojennej jednostce samorządowej i wyprowadzane z niej przez skarżącą wnioski w zakresie zgodności z prawem zmienionych § 57 i 58 statutu, nie mają w sprawie istotnego znaczenia.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398[14] orzekł, jak w sentencji.
RADCA PRAWNY tel. 503-300-503 |
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z dnia 29 czerwca 2000 r.
I ACa 251/2000
Nie zachodzi wyzysk w sytuacji, gdy akcje spółki sprzedane po cenie nominalnej odpowiadającej cenie rynkowej w dacie sprzedaży następnie osiągnęły wartość w rażącym stopniu przewyższającą cenę nabycia.
RADCA PRAWNY tel. 503-300-503 |
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego
z dnia 30 marca 1999 r.
III SA 5054/98
Zgodnie z art. 311 § 3 kh(1) objęcie akcji wydawanych za gotówkę przed zarejestrowaniem spółki powinno być opłacone przynajmniej w jednej czwartej części ich wartości nominalnej.
Akcjonariusz jest przy tym zobowiązany do pełnej wpłaty należności za akcje, a wpłaty powinny być dokonywane równomiernie na wszystkie akcje (art. 341 § 1 i 2). Terminy i wysokość wpłat na akcje określa statut lub walne zgromadzenie (art. 342 § 1).
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 21 stycznia 1998 r. Izba Skarbowa w W. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 2 kpa po rozpatrzeniu odwołania z dnia 10 grudnia 1997 r. od decyzji Urzędu Skarbowego W.-B. z dnia 7 listopada 1997 r. ustalającej wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych za 1994 r. utrzymała zaskarżoną decyzję w mocy.
W uzasadnieniu decyzji podała, że uchwałą z dnia 26 marca 1996 r. (Dz. U. 1996 r. Nr 42 poz. 188) Trybunał Konstytucyjny ustalił powszechnie obowiązującą wykładnię przepisu art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1993 r. Nr 90 poz. 416 z późn. zm.), który to przepis uprawniał podatnika, korzystającego z możliwości przewidzianego w art. 311 Kodeksu handlowego sposobu opłacenia akcji wydawanych za gotowiznę, do odliczenia od dochodu kwoty wydatków przeznaczonych na objęcie akcji w spółce tworzonej w celu oddania tej spółce do odpłatnego korzystania - na podstawie przepisów o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - przedsiębiorstwa lub zorganizowanych części mienia przedsiębiorstwa niezależnie od tego, czy wydatki te zostały poniesione przed czy po zarejestrowaniu spółki. Przepis ten dotyczył jednakże wydatków poniesionych w roku podatkowym na objęcie akcji (udziałów) w spółkach tworzonych w celu, o którym mowa w pkt 3 ust. 1 art. 37 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. 1990 r. Nr 51 poz. 298 z późn. zm.).
Barbara F. w dniu 27 grudnia 1990 r. objęła w ramach powstałej spółki pracowniczej 64 akcje o wartości nominalnej 50 zł każda, które zostały sfinansowane pożyczką zaciągniętą z funduszu prywatyzacji.
W roku 1994 dokonała natomiast spłaty części tej pożyczki w kwocie 1.770 zł, odliczając ją od dochodu w ramach ulgi przyznanej przepisem art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym. W ocenie Izby nie jest istotne dla celów podatkowych źródło finansowania wydatków podlegających odliczeniu na podstawie powołanego przepisu. Istotne było natomiast, iż zgodnie z obowiązującą w podatku dochodowym od osób fizycznych zasadą - ponoszone na ustawowe cele wydatki podlegały odliczeniu od dochodu w roku ich poniesienia. Oznaczało to, że wydatki na nabycie przedmiotowych akcji w prywatyzowanym przedsiębiorstwie państwowym podlegałyby odliczeniu od dochodu osiągniętego przez skarżącą w 1994 r., na podstawie przepisu art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zgodnie z uchwałą Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 marca 1996 r. - tylko wtedy, gdyby poniesione zostały w roku podatkowym 1994. Ponieważ jednak wydatki powyższe skarżąca poniosła w roku 1990, a w roku 1994 dokonała jedynie spłaty pożyczki zaciągniętej na sfinansowanie tychże akcji - spłata powyższa nie była objęta dyspozycją art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym i nie podlegała odliczeniu od dochodu.
W skardze na powyższą decyzję Barbara F. podtrzymała swoje stanowisko, że uchwała Trybunału Konstytucyjnego ustalająca wykładnię przepisu art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dawała jej prawo do skorzystania z ulgi z tytułu spłaty pożyczki na objęcie przedmiotowych akcji. Ponadto skarżąca podniosła, że w podobnych stanach faktycznych podatnicy nie są jednolicie traktowani przez organy podatkowe, albowiem części z nich zwrócono nadpłacony podatek. W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa w W. wniosła o jej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Istotą sporu w tej sprawie jest ustalenie, czy w świetle art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy(1) z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1993 r. Nr 90 poz. 416 ze zm.) poniesione wydatki na spłatę pożyczki zaciągniętej z funduszu prywatyzacji w innym roku niż nabycie akcji dają prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania tych wydatków.
Zgodnie z postanowieniami tego przepisu podatnik może odliczyć od dochodu kwotę "wydatków poniesionych w roku podatkowym, w wysokości nie przekraczającej czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w trzecim kwartale roku poprzedzającego rok podatkowy, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego dla celów emerytalnych, przeznaczonych na nabycie akcji (udziałów) od Skarbu Państwa lub objęcie akcji (udziałów) w spółce tworzonej w celu oddania tej spółce do odpłatnego korzystania, na podstawie przepisów o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, przedsiębiorstwa lub zorganizowanych części mienia przedsiębiorstwa albo na zakup obligacji od Skarbu Państwa". Przepis ten został wprowadzony przez art. 1 pkt 17 lit. a ustawy z dnia 6 marca 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 1993 r. Nr 28 poz. 127). Cytowany przepis był już przedmiotem wykładni dokonanej przez Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 26 marca 1996 r. w sprawie ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Trybunał ustalił, że:
1) Art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 26 lipca 1997 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Tekst jednolity: Dz. U. 1993 r. Nr 90 poz. 416 ze zm.) uprawnia podatnika, korzystającego z możliwości przewidzianego w art. 311 § 3 kh(2) sposobu opłacania akcji wydawanych za gotowiznę do odliczenia od dochodu kwoty wydatków przeznaczonych na objęcie akcji w spółce tworzonej, w celu oddania spółce do odpłatnego korzystania - na podstawie przepisów o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - przedsiębiorstwa lub zorganizowanych części mienia przedsiębiorstwa niezależnie od tego czy wydatki te zostały poniesione przed, czy po zarejestrowaniu spółki.
2) Uprawnienie, o którym mowa w pkt 1 uchwały, przysługuje podatnikowi w każdym roku podatkowym, w którym poniósł wydatki na cele określone w art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy, w wysokości nie przekraczającej w danym roku podatkowym łącznie czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w trzecim kwartale roku poprzedzającego rok podatkowy, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych.
Ani z treści uchwały, ani z jej uzasadnienia nie wynika, aby sformułowanie "wydatków poniesionych w roku podatkowym" zawarte w art. 26 ust. 1 pkt 10 cytowanej ustawy(3) budziło jakiekolwiek wątpliwości. W tym miejscu należy podkreślić, że zgodnie z art. 311 § 3 kh objęcie akcji wydawanych za gotówkę przed zarejestrowaniem spółki powinno być opłacone przynajmniej w jednej czwartej części ich wartości nominalnej.
Akcjonariusz jest przy tym zobowiązany do pełnej wpłaty należności za akcje, a wpłaty powinny być dokonywane równomiernie na wszystkie akcje (art. 341 § 1 i 2). Terminy i wysokość wpłat na akcje określa statut lub walne zgromadzenie (art. 342 § 1). W przedmiotowej sprawie Barbara F. w dniu 27 grudnia 1990 r. objęła 64 akcje o wartości nominalnej 50 zł każda. Akcje zostały objęte w ramach powstałej spółki pracowniczej na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 3 ustawy(4) o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. 1990 r. Nr 51 poz. 298 z późn. zm.). Spółka została zarejestrowana w dniu 31 stycznia 1991 r. W dniu objęcia akcje zostały opłacone w całości. Z powyższego w sposób oczywisty wynika, że skarżąca wydatki na cele określone w art. 26 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych poniosła w 1990 r. Fakt zaciągnięcia na ten cel pożyczki tego stanu rzeczy nie zmienia. Podobnie spłata pożyczki w okresie późniejszym nie dawała uprawnienia od odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty poszczególnych rat. Przyjęcie interpretacji zaprezentowanej przez skarżącą byłoby sprzeczne z literalnym brzmieniem treści art. 26 ust. 1 pkt 10 cytowanej ustawy.
Reasumując powyższe rozważania Sąd uznał, iż organy podatkowe nie naruszyły prawa i skargę na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o NSA oddalił.
RADCA PRAWNY tel. 503-300-503 |
0 komentarze:
Prześlij komentarz